Proverbs cannot be fully appreciated without first seeing some background information of the people who coin and use them. Proverbs are important aspect of Igede vocabulary and their meanings are not easily comprehensible, especially at the surface level. A look at the different meaning derivable from proverbs- the literal, the philosophical and contextual meaning is vital. A look at the semantics and pragmatics of Igede proverbs as they represent Igede people’s world-view is also key. Igede proverbs are forms of her oral literature. Proverbs plays a vital role and serve as a means of communication among the people, especially the elders. It exhibits the user’s expertise in the language. Proverbs are like horses that carries the rider swiftly through the thorny path of communication to the arena of insightful discovery and understanding
1.Abwẹla nya ọngịnyị ya ẹla gbo gu ikokonu.
2. Agbila agbila nya abya a ka kpa uchu ka wo ori.
3. A ka ube kpa ka a jẹ ọ nọ la imyi ka.
4. Ọngọgbẹpwa á yere ka ijata nya ohe ka.
5. Igbachiwu a da ka a jẹ ọmwụ nya ụnụ ka.
6. Ilo anọọ ẹ-ẹjwọ olujwo la ọchị ẹma.
7. Ọkpịlọ ya ẹdịyẹ nyị ha lo ogu.
8. Ọngọ tụng ọmwụ ka uhye á tụng ọmwụ hireji ka.
9. Ḿ chị ewo myị odu m ka yẹ ọrụ ka.
10. Ururu wụrụ enyi di ịlọmwụ.
11. Ọnyị ụnụ ọọwa nyị chigbu ka ohe bala eji nyị ka wo, á jị ka ogbe nyị ka tụ hyị ọọwa ka.
12. Ụgbẹyị ọla ụrụ á wo ikookonu ka.
13. Obiyo ookpokpo á ri ụmẹ ọ kpa ịrụ ka ri-i.
14. Ugbọnụ oluhye bala oleji-i á memeeme, ukpọọnyịrẹ a kaa rụ ala lẹ.
15. Ḿ ya ebwu dang lẹ, m ka myịmyị ya ukpọọnyịrẹ dang kaka.
16. Ohe-é a yẹng la ụdaa ka a dudu kọ dong ukpenyi lẹ.
17. Ọngọ la ẹhị ookpokpo ka ri adirahu ọ-ọpyị nya alidu.
18. Igbachịwụ-ụ aá yang nya ọpyị ri ka.
19. Ẹkpẹ chị ẹnụ ẹpwụ ri ụdụ.
20. A ri ang nya olikiri a ka wọọ ugbe ẹ-ẹkpẹ.
21. Ukpowu aa chị ọgbẹ bala imwo ka.
22. Ọlẹbẹ gbe ẹbẹ gbe.
23. Ọngọ la imwo a la ọrụ lẹ.
24. Ọkịnabwọ kaa kpa ọba nya ịlọmwụ bwu ẹpwa.
25. A nọ ẹpwa ba ihu áa chị ayigo tọ abwọ ka.
26. Ugbẹhị nya inyi ka ta ẹma iri.
27. Ẹtẹ ọkpang ka mẹ o-hirikpẹẹ jẹ.
28. Á hụ ang hụ la enyi-ila a ka ya pa ẹ-ẹnụ.
29. Ọngọ ookpokpo a ri ụma lẹ.
30. Ọngọ hwo ida a ka la ụkama lẹ.
31. Ọnchẹ-ẹ á gụ ayịbaba ka.
32. Ukpowu-ù á chị ọnụ bala ụbwọ ka.
33. Icha nyang a kong ẹhị, á ka hi ọma nya ọchịnụ ka.
34. Ụbwọ ookpokpo aa hu olo o-la ilo chụ egbeju myị ka.
35. Imilodo imiiye-é nwa enyi bwu ọgalụwa ookpokpo ụka ookpokpo ka.
36. Ọngọ du uba ha ọlụla ri ọlụla ịnyịnyị.
37. Ọngọ bịlẹ ang áa chị aga ka.
38. Ogu-ú ji ẹkpẹ da lẹ oo wo ida nya ọnyị kaka.
39. Ịkpa iju nya olidu pyẹ la ụkpọnyịrẹ.
40. Ang nya okirihye-é á kpụ uhye ka.
41. Okpongiyo ọ-họ ịpyọ nya ọlẹ á ka gbu igu nya ọlẹ lẹ.
42. Ohe a kaa ye ahu ha ọtụbwọ lẹ.
43. Ịnina nya une-e a ri igu lẹ.
44. Āhi ka omeme ka rụ arụ ka.
45. Ụnụ-ụ ya ọwa nyị ka chajị nya ọkẹtẹ-kẹtẹ nya enyi igbene nyọọwa nyị ka wọwọ tẹpwụ ka.
46. A nwụ inyi la ọnụ m wọọ la ụrụ.
47. Ilo-o la udiyo meme ka.
48. Ukpụrọkọ o-ri ehe tata a ka da ogbe lẹ.
49. Urwe nya ogwengguru la ujwo la ọdada, chajị nya ọ-chẹhị kpẹẹ nyamwụ.
50. Ẹla ọ-ha ohe a há ọya lẹ.
51. Ụbwọ ookpokpo-ò họ ẹkịla da egbeju ka.
52. Á ka yẹ ẹhị nya ukpa aalẹ a ka ju ugbodu.
53. Ikolobya a la ẹwụ ọ la ẹdẹ lẹ.
54. A kpa imwo ọmwọmwọ ju ikwirichi uhihi ka.
55. Ọnyị oleji-i a pwa ẹrụ, o du-u ka ịnịna ka ya ẹmẹ ha ọlụbwọ ka lẹ ka.
56. Ịị ya ọchị gbụrụ uda ka.
57.Ọgbẹ nya ijwo ri ijwo ịnyịnyị.
58. Ọpyị o-ju ịgbịjị a ju ịrịka lẹ.
59. Á ri egbeju-achụụ ji ịlahị, m ri ịchẹtẹ ji ẹkpẹ.
60. Uwoo nya ogbi ri ọnyịnịna nya ogbi o-ju ẹjẹ.
61. Ọ-tụ ka ẹkpẹ-ẹ á ri uhi ka.
62. Okoji ọ-kpa nwu ịgịrịhya-a la ịịwẹ lẹ, ọ-kpa nwụ ilo tí ka la anyi-i.
63. Omilodo-o tụ ka ẹkpẹ ka ọọ kpu ẹtẹ ka.
64. Ọ-ọnụ o-hu ugbe nya ụtụ ri a hu inya ụpyị ri ka.
65. Okoji ookpokpo a myị ipyinu ka.
66. Iyo anịna a ka nọọ ẹpwa ba awụlẹ lẹ.
67. Ọngọhẹ á ra ịtẹ bwu ihyi kaka ju ịlọmwụ ẹhị ka.
68. Ẹnụ kị me ẹchụ ị jwọọ ụrụ lẹ.
69. Olo ọla ẹpwụ a kpa ọla egbeju lẹ.
70. Oja ojaja a kpa oyi ka ẹrwụ lẹ.
71. Ẹtẹ o-kpa oji ha gụ ugba ọwụ-ụ ẹnụ.
72. Ang ọhwụmẹ ụmẹ geng-geng á ka dayị la ọgba chị ụgbẹyị ka.
73. Ọta á ji eji lẹ ị ya akwọ ju ọta enyi ka.
74. Ugbodu a nwa gu ayịda ọlẹẹrụ ka.
75. Enyi a myị ẹkpẹ nya ohe ka.
76. Ojiga ookpokpo a ju ịgbẹ imiiye ka.
77. Ehe ohuhu á ri ehe oriri ka.
78. Ojiga obiri kpang kpa riri kpang kpa da ọhụ.
79. Ẹla ọbaba a wo ehile ka.
80. Ọdada á pyẹẹ haa alịbẹẹ.
81. Ọngọhẹ-ẹ ri ịnyịra, ọnụ-ụ họ ọngọkịla wọrị-wọrị ka.
82. Olugbodu á ká kpa ọgba nya ẹwụ lẹ.
83. Ụnụ á nwa enyi da eeri nya ohe ka.
84. Akama há gu igu.
85. Eje o-be ọwụ a da ẹ-ẹga ọhẹ, okpo nyamwụ da ẹ-ẹga ọkịla ka.
86. Ọgba nya iju nya ọnyịnang á keng imi ka ọọ ka keng ido-o.
87. Ẹpwụ o wuwu ka oye ookpokpo ri aaji.
88. Iyi ọlẹpwụ ọnụ kàà be ta ẹpwụ-ọnụ.
89. Ụka ka ịla á wuru ị káá yang hya lẹ.
90. Ẹtẹ ọ kpang kpụụ ka mẹ ohirikpẹẹ je ọngịnyị.
91. Oja a ka kpa oyi ka ẹrụ lẹ.
92. O ri ka ụkpọma nya ẹmwụ a kọng ẹhị, egbeju nya ọngịnyị ka byi gwọ-ọ.
93. I be ukpunogu nya abya ri ta ọgẹng-gẹng ka.
94. Ọkịnabwọ ya o-ri kịnyị ja da ọna nya ụgbịị, anyị nyọwa nyị họ emwuru.
95. Ṁ ka wu ụjẹ nya ẹkpụ kaka gbu da odehe ka.
96. Ilo áá kpang ọnụ chị-ọng ka.
97. Ugbodu á nwa gu ayidọlẹrụ ka.
98. Akwọ kpa ochiri, ochiri kpa akwọ.
99. Ilo á la udiyo ta ụgbẹyị meme ka.
100. A chịm angịrị ọ-ọmwụ kpahị nya ịmyị ka, ḿ ka chịng okwinyi kpahị nya eju ka.
101. Ọpyị ọnyịịla á myị ene kị mwụ ẹrụ ka.
102. Ápwú ọnyịịla a káá chịịnya ju ịlọmwụ lẹ.
103. Opyeekpo a ka ẹ-ẹpwụ ojaa ka pyẹ áchwọ ka.
104. Okirihye á da ọnụ nya ogoo ka.
105. A gbile ori, ori kaá gbile ipinu.
106. A kpehe bwu ẹ-ẹpwụ nya enyi ka, a pyị ápwụ ka.
107. Ẹgaa ogo á ka yang abwọ nya ọmwụkpẹ lẹ.
108. Ụnyịịrẹ ọlẹ kọ jene ka ẹmwụ enyi á nwa ịwa ka.
109. Ịị da oru kịla ọgbịjị kaka nwụ ụchẹwẹ ka.
110. Ọngọhẹ á kù uhye nya ọọlẹ hwụla ọọlẹ ụrụ-ụ ka.
111. A gbịla-agbịla nya abya á ka kpa ụchụ ka wo ori.
112. Ọngọhẹ a pyẹẹ ata ju ụgbẹyị myị ka.
113. Ụrụ a wo ẹla lẹ ẹma á kọ kaka.
114. Ọnyị ogu á ka ya ụbwọ da ogu bwu egbeju lẹ.
115. Ọngọhẹ á kpa oloo nya ọla-oloo gu ọngọ la oloo ka.
116. Ṁ ka ri okirihye lẹ ṁ ka ri oju-eyoo kpẹẹ lẹ.
117. Ịị kuù ẹmwụ onyobiri la odu ka.
118. Ẹwụ kàà ri la ọlọ-ò eheè.
119. Ogu ọtụka á ka nụ-ù ochiche ụjẹ-ẹ lẹ.
120. Ẹla ọgụụ ẹrụ áá ka hù ẹrụ raa lẹ.
121. Ọngọ la anùù a la arụrụ lẹ.
122. Ọlụkpẹ gbang gbeè oluhwoo.
123. Ogu ogbù ibiila ka gbù owo.
124. Ọhụ a da ka, aa jẹ ọmwụ nya ụnụ ka.
125. Itikpala ya nyị ye aleng ka, nyị ya anyang ku ẹgbọng.
126. Á ya ụbwọ ha olekpo, oo ya ahụ nyị wu ọwa ba ajẹ.
127. Ọngọ du uba ha ọlụla ri ọlụla ịnyịnyị.
128. Ọ ju ogu ịnị kọ ju oluugbeje.
129. Ọ-kpụ ịbaa à myị ẹkọ ka.
130. Ụgbẹyị ọ-tụ ke á ri ụgbẹyị ọ-tụ ku ka.
Comentários